سفرهای نوروزی در گفتگو با دکتر پرویز مظاهری دبیر علمی انجمن روان‌پزشکان ایران - دکتر مجید سلطانی
سلامت : خیلی‌ها در ایام عید سفر می‌روند. آیا برای بیماران مبتلا به اختلالات روان‌پزشکی هم خوب است که خانواده‌‌شان را در چنین سفرهایی همراهی کنند یا نه؟
همان‌طور که در بیماری‌های جسمی، بعضی مبتلایان که وضعیت عمومی خوبی دارند یا مسافرت خطری برایشان ندارد، می‌توانند به همراه خانواده مسافرت نمایند، این موضوع در مورد مبتلایان به اختلالات روان‌پزشکی نیز مصداق دارد و چه بسا در اکثر اختلالات روان‌پزشکی، مسافرت و تغییر محیط و آب و هوا تاثیری مثبت در روند بهبودی بیماران داشته باشد. البته سفر برای بیماران افسرده و مضطرب و روان‌پریش در مرحله حاد بیماری توصیه نمی‌شود ولی بیماری که علایم او کاهش یافته و تحت کنترل است، می‌تواند سفر برود.
سلامت : چه نوع سفرهایی؟
سفر به مناطق آرام و دارای طبیعت زیبا و دور از هیاهوی شهر، روحیه آنها و امیدشان به زندگی را بیشتر می‌کند و شرایط یکنواخت و کسل‌کننده اطرافشان را تغییر می‌دهد و امکان ارتباط کلامی بیشتری با اعضای خانواده برایشان فراهم می‌شود. فقط باید مراقب بود که خسته نشوند و ساعات خواب آنها مختل نشود.
سلامت : بعضی نزدیکان به این قبیل بیماران خیلی اصرار می‌کنند و آنها را علی‌رغم میل‌شان مجبور به مسافرت می‌کنند. نظر شما در این مورد چیست؟
در چنین شرایطی قطعا آنها احساس خوبی نخواهند داشت. بهتر است بیمار را به رفتن ترغیب و تشویق کنیم، نه اجبار.
سلامت : در بعضی خانواده‌ها، افرادی مبتلا به بیماری وسواس هستند و این قبیل بیماران در محیط‌های جدید و در حضور دیگران قادر به انجام اعمال وسواسی خود نیستند و یا خجالت می‌کشند. فکر نمی‌کنید مسافرت می‌تواند نوعی درمان برای ایشان باشد؟
نه! این کار موجب تشدید اضطراب و نگرانی آنها می‌شود و بهبودی آنها را به تاخیر می‌اندازد و چه بسا در صورتی که تحت درمان نیز نباشند بدتر شوند و حتی به روان‌پریشی مبتلا شوند. باید به این بیماران اجازه داد با شرایط خودشان مسافرت کنند؛ هرچند که مسافرت و تغییر محیط زندگی می‌تواند به تغییر نگرش آنها نسبت به رفتارهایشان کمک نماید.
سلامت : چه توصیه‌ای برای خانواده‌ها در مورد مسافرت رفتن با بیمارانشان دارید؟
در درجه اول باید زمان سفر کوتاه باشد وگرنه از حوصله اکثریت بیماران روان‌پزشکی خارج می‌شود. همچنین بیمار باید در طول سفر داروهای خودش را استفاده نماید و مهم‌تر از همه این که نباید تنها رها شود و باید دورادور تحت مراقبت و کنترل باشد. توصیه دیگر اینکه در حین سفر یا در مقصد، خوب است که افرادی در همان رده سنی هم باشند.
سلامت : آیا بیمارانی که تحت درمان دارویی هستند، می‌توانند در طول مسافرت رانندگی کنند؟
توصیه می‌شود که این اقدام انجام نگیرد زیرا اکثر داروهای روان‌پزشکی، آرام‌بخش هستند و ممکن است موجب خواب‌آلودگی شوند یا اینکه به دلیل اشتغال ذهنی، توجه را از رانندگی منحرف کنند و خطر تصادف به وجود بیاید.
سلامت : حالا که صحبت از مسافرت با بیماران اعصاب و روان شد، اجازه دهید تاثیر مسافرت بر سلامت روان افراد سالم را نیز جویا شویم.
زندگی در یک مکان خاص، یکسانی و یکنواختی می‌آورد و باعث گرفتگی خلق و از دست رفتن شادی می‌شود و برای رهایی از چنین وضعیتی مسافرت یکی از بهترین راه‌هاست. سیر و سفر، روان و جسم انسان را سلامت می‌بخشد و با از بین بردن افسردگی، نشاط و شادابی را جایگزین می‌‌سازد. مسافرت همچنین تجربه انسان را افزایش می‌دهد و زندگی را از حالت ملال‌انگیز خارج می‌کند.
سلامت : ولی این روزها هزینه یک مسافرت آن‌قدر بالاست که خیلی‌ها از خیرش می‌گذرند!
نه؛ نیازی نیست که به مسافرتی با هزینه‌های سنگین بروید. شما می‌توانید صبح زود یک روز تعطیل بساط صبحانه و ناهار و عصرانه‌تان را بردارید و به بوستان‌های خارج از شهر بروید و یک روز را با تفریح و شادی در کنار خانواده بگذرانید یا به گردش و راه‌پیمایی بپردازید. گاهی یک مسافرت کوتاه و مطلوب می‌تواند از صدها قرص و شربت و آمپول مقوی در حفظ سلامت‌تان موثرتر باشد.